De ene crisis na de andere

De moeder van mijn moeder, mijn oma dus, was een wijze vrouw. En dat niet alleen, ze was een lieve moeder van achttien kinderen. Mijn oma leerde mijn opa kennen toen ze zeventien jaar oud was en trouwde met hem op haar negentiende. Twee mensen die het niet gemakkelijk hebben gehad. De ene crisis na de andere moesten ze zien door te komen. Mijn opa werkte vaak in drie banen, ruim 60 uur per week, dit om het grote gezin te kunnen onderhouden. Mijn oma was de hele dag druk met de kinderen, koken, de huishouding, zelf kleren naaien voor het hele gezin en had ook nog tijd om rustig met je te praten.

De liefde tussen mijn opa en oma was zo groot dat ik daar onbewust in mijn leven op zoek naar ben geweest. En gelukkig uiteindelijk heb gevonden, maar dat betekende wel dat ik zelf anders in de relatie moest gaan staan.
Mijn oma kon soms een mopperkont zijn, ze had zo van die dagen dat het haar allemaal teveel werd. Mijn opa reageerde daarop door haar nog meer te helpen in de huishouding, én door extra lief te zijn voor haar. Andersom had mijn opa van die dagen dat hij strenger dan anders was naar de kinderen. Ook mijn oma reageerde hier op vol liefde naar hem. Er was dus nimmer kritiek op elkaar, wel heftige gesprekken, maar nooit waar de kinderen bij waren. Beiden waren zeer tolerante mensen die een groot respect hadden voor elkaar en voor iedereen.

Soms denk ik wel eens door alle heftige gebeurtenissen in hun huwelijk zijn mijn opa en oma juist zo met elkaar verweven. Ze konden niet buiten elkaar, hun liefde was zo groot… Toen mijn opa plotseling op 63 jarige leeftijd aan een hartstilstand overleed ging mijn oma geestelijk steeds verder achteruit, helaas. De eens zo wijze en intelligente vrouw werd dement.

Wijze uitspraken of clichés?

Mijn oma had van die cliché uitspraken, zoals: ieder huisje heeft zo zijn kruisje. Toen ik heel jong was nam ik dat klakkeloos aan. We waren katholiek en inderdaad hing in ieder huis wel een kruis aan de muur. Omdat mijn oma op die manier reageerde wanneer een van haar kinderen boos opmerkte ‘maar bij haar mag dat thuis wel.’ Of: ‘daar kan altijd alles, hier nooit’, vroeg ik haar op een gegeven moment: ‘Wat bedoelt u daar nu mee?’

Dit was haar uitleg: ‘Wat je vanaf de buitenkant ziet is niet datgene dat er ook werkelijk is. In ieder gezin komen problemen voor en komt er leed voor die men moet dragen. Iedere persoon heeft zijn problemen, daar wordt niemand van uitgezonderd.
Wees nooit jaloers op iemand of denk niet dat de ander het gemakkelijker heeft dan jij, het kan wel eens zijn dat ze een nog moeilijker leven hebben.
Wil je iets wat de ander ook heeft of is, dan kan dat alleen wanneer je alles wat bij het leven van die ander hoort er bij neemt. Dus verdiep je eerst in de persoon voordat je op hem of haar jaloers bent of denkt dat deze het makkelijker, beter, etc. heeft dan jijzelf. Want: ieder huisje heeft zo zijn kruisje!’

Nee heb je, ja kun je krijgen

Nog een uitspraak, die mijn moeder trouwens van haar had overgenomen. En die ik  veelvuldig kreeg te horen: ‘Nee heb je, ja kun je krijgen!’
Ik was altijd heel verlegen, durfde niet voor mezelf op te komen, voor anderen wel maar niet voor mezelf. Wat heb ik aan dit ‘cliché’ veel gehad!
Het stimuleerde me om er toch voor te gaan, ook al durfde ik vaak niet. Nog steeds resoneert het in me wanneer ik soms twijfel of iets mogelijk is: ‘nee heb je, ja kun je krijgen’

Mijn zus, die zes jaar jonger is, kon altijd moeilijk in slaap komen. Mijn moeder zei dan: ‘Slaap je niet, rust je toch!’ Daar moest ik vorige week aan denken. Sander en ik hadden vakantie en hadden het nogal laat gemaakt. Vaak raak ik dan over mijn slaap heen. Zo ook nu, om drie uur ’s nachts lag ik nog steeds klaar wakker. Door het gezegde ‘slaap je niet, rust je toch’ in mij te herinneren hield ik het nog een half uur uit. Toen ben ik toch maar opgestaan, een beker melk en een banaan doen bij mij dan wonderen. Nog even wat rond geklungeld en de slaap begon al spoedig te komen, ik heb daarna heerlijk geslapen.

Een cliché heeft geen kracht – of juist wel?

Zo zijn er vele clichés waarmee ik ben opgegroeid. Dit zegt Wikipedia over clichés: ‘Een cliché is een veelgebruikte uitdrukking die doordat hij zo vaak is gebruikt zijn kracht verliest.’
Bij mij hebben deze gezegdes nooit zijn of haar kracht verloren. Sterker nog, hoe ouder ik word hoe meer ik besef dat het juist dé waarheid is!

Nog eentje, een belangrijke – voor mij dan: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’ Deze uitspraak kun je ook in de Bijbel vinden, Mattheüs 7:12.

Deze uitspraak is me met de paplepel ingegoten. Niet dat we pap aten thuis, dat niet, wel levertraan – vreselijk vond ik dat. Maar laat ik niet afdwalen, ofwel van het rechte pad afgaan. Alhoewel op de Quest kalender stond dat mensen liever over paden lopen met bochten er in, dan op rechte paden. Dat is spannender, avontuurlijker en niet zo saai. Het rechte pad is saai omdat je al lang van tevoren ziet wat er gaat komen. Vandaar natuurlijk dat mensen soms vreemd gaan, wat overigens vreemd kan gaan. Of niet recht toe recht uit spreken, maar liever met een verhaal er omheen.

Vraag het de schildpad!

Alle gekheid op een stokje, terug naar: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.’ Het zou een uitspraak van Jezus zijn, een zeer wijze profeet die 2000 jaar geleden leefde. Nu was Jezus niet de enige die dit zei. Confusius, Herodotus, Plato zeiden dit al honderden jaren voor hem. Wijze mensen met wijze woorden, zij bedoelden daarmee: behandel anderen altijd zoals jij zelf behandelt zou willen worden.

Jij weet wat ik er mee bedoel, toch kan deze uitspraak soms verkeerd worden uitgelegd. Zoals bijvoorbeeld dat men een cadeau koopt voor iemand die ze graag zelf hadden willen hebben. En als er dan geen dankbaarheid voor terugkomt, is men boos, teleurgesteld. Of wanneer iemand een bepaalde mening heeft en deze zo belangrijk vindt dat de ander geen andere mening mag hebben.

De feministe Gloria Steinem noemde al aan het begin van de jaren vijftig haar Leefregel: ‘Vraag het de schildpad.’ Gloria Steinem was in die tijd nog eerstejaarsstudent. Ze ging samen met haar klas op excursie bij de Connecticutrivier. ‘Ik vond een schildpad aan de oever,’ zo zou ze zich later herinneren, ‘vlak bij het asfalt. Het was een grote bijtschildpad, meer dan een halve meter lang, maar ik pakte haar voorzichtig op, tilde haar naar de rivier en liet haar erin glijden. De professor zag me, precies op het moment dat de schildpad in het water verdween.
Hij zei dat de schildpad niet voor niets het droge op was gegaan: ze wilde eieren leggen. En dat het haar nu maanden zou kosten om ze alsnog te leggen.’

Gloria schaamde zich rot. En nam zich voor om de rest van haar leven eerst een vraag te stellen alvorens in actie te komen. En zei daarover: ‘Ik realiseerde me dat dit de belangrijkste les was die ik geleerd heb, een waarschuwing voor mijn autoritaire impuls.’

Deze helpt me regelmatig

Nog eentje, de laatste en dan stop ik in clichés te spreken. Zelf heb ik namelijk ook een ontzettend belangrijke cliché, deze helpt mij regelmatig. Waarom is deze zo belangrijk voor me? Het helpt me wanneer ik een agressieve mail krijg of wanneer iemand het prettig vindt om mij, zonder dat ze me kennen, te beschuldigen of een oordeel over me vormen die kant nog wal raakt. (Hé, toch nog een cliché, deze bedoelde ik niet hoor!)

Mijn eerste reactie is dan: ‘dit pik ik niet.’ Een paar seconden daarna denk ik: ‘Vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen.’ (Is niet van mij, maar komt uit Lucas 23:34) Door dit te denken kan ik het laten bezinken en reageer ik vanuit deze wetenschap. En wordt het een rustige, niet beschuldigende mail, waarop ik meestal geen antwoord meer terug krijg. En je weet: wie zwijgt, stemt toe! (Om maar met een waarheid als een koe te besluiten!)

Het leven is een stuk eenvoudiger wanneer je wat clichés gebruikt. Ofwel, oude waarheden die in ieders leven toepasbaar zijn en je leven lichter maken!

Lieve groet,
Daisha

Tot 15 september a.s. kun je je nog inschrijven voor de Gratis tweejarige Opleiding Transformatie Academie. Indien je je nog niet hebt aangemeld voor deze opleiding: Klik dan hier voor de uitgebreide informatie en aanmelding!

P.s.: Heb je hier een vraag over? Stuur deze naar daisha@radiomerlijn.nl en ik beantwoord je vraag in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’. Elke week op zaterdag om 20.00 uur te beluisteren via Radio Merlijn ! En daarna nog de hele week bij Uitzending gemist.

Wil je automatisch op de hoogte blijven? Hier kun je je gratis abonneren op mijn blogupdates.