Wie verdient het meeste?

Wat is het effect als de kostwinner niet de juiste plaats krijgt aan tafel? Wat is het effect wanneer moeder de vrouw deze plaats inneemt? Wat is het effect wanneer een baby, jong kind of puber de plaats van de kostwinner krijgt toebedeeld?

Ik ga verder met de plaats aan tafel van de kostwinner. Vorige week heb je kunnen lezen waarom deze zo’n aparte en belangrijke plaats heeft. Wanneer ik spreek over de kostwinner kan dat zowel een man als een vrouw zijn. Het is degene die voor de financiën van het gezin, het bedrijf of de organisatie zorgt. Bij partners is dat degene die het meeste geld verdient. Uiteraard is het bij een alleenstaande de persoon zelf.

Een korte toelichting van diverse benamingen

De kostwinner – zie ook de uitgebreide uitleg bij de ‘Inleiding’- is degene die er voor zorgt dat het gezin, het bedrijf, de organisatie, etc. hoe klein of groot deze ook is, zich financieel kan redden. Hij of zij is tegelijkertijd hoofdverantwoordelijke voor het dagelijkse reilen en zeilen van ieder gezinslid c.q. werknemer. Ofwel voor de basisbehoeften van het gezin, de werknemers, etc. te weten: voeding, kleding, onderdak en veiligheid.
Wanneer aan deze basisbehoeften niet wordt voldaan, kan de fysieke, emotionele en geestelijke gezondheid van ieder gezinslid/werknemer onmogelijk stabiel zijn. Ook als de kostwinner zich dit niet bewust zou zijn, in het onderbewuste van de mens wordt deze grote verantwoordelijkheid zeker ervaren.
De kostwinner heeft de specifieke plaats aan tafel nodig om in ieder geval aan één van de basisbehoeften te kunnen voldoen, namelijk veiligheid. Als er door de gezinsleden/werknemers bescherming c.q. veiligheid wordt ervaren – ook al is dit onbewust – dan hebben zij het vertrouwen dat de rest ook wel goed zal zijn.

Hoofdplek aan tafel: De hoofdplek is uiteraard aan het hoofd van de tafel. Bij een langwerpige tafel is dat de kopkant. Bij een vierkante en ronde tafel is dat de plek, die net zoals bij de lange tafel, aan de volgende eisen voldoet: een muur, dus geen raam, achter de persoon – kan ook een lage muur zijn. En de blik van de persoon dient gericht te zijn op de deur waar men binnenkomt of de opening waar mensen binnen kunnen komen. Een raam achter de persoon voelt als onveilig aan.

Plaats van het hart: is aan de linkerkant van iemand. Heel gemakkelijk te onthouden: dit is de plaats waar het hart is van de persoon die er rechts naast zit.

Kostwinner op de verkeerde plek

Wat gebeurt er nu wanneer de kostwinner de plaats van het ‘hart’ krijgt? Na enige tijd wordt de verantwoording voor de basisbehoeften aan degene gegeven die aan het hoofd van de tafel zit. Dit gebeurt heel geleidelijk. Onbewust ervaart de kostwinner dat hij of zij niet meer zijn/haar belangrijkste taak kan uitvoeren, namelijk bescherming bieden. Dit heeft zo’n impact dat in de loop der tijd de dagelijkse verantwoordelijkheden naar de persoon die rechts van hem zit worden overgeheveld.

Voorbeeld: De man is kostwinner, de vrouw verdient ook, maar minder. De vrouw voelt zich verantwoordelijk voor het doen en laten in huis en gaat daarom aan het hoofd van de tafel zitten. Vaak wordt er gezegd: is wel zo gemakkelijk, dan kan ik meteen opstaan wanneer er iets uit de keuken moet komen. Haar man gaat links van haar zitten, want hij houdt ontzettend veel van haar en neemt daarom (onbewust) de plaats van het hart in. Het oudste kind wil er ook bij horen en gaat rechts van de vrouw zitten.
Op een gegeven moment komt de vrouw bij mij op consult, want ja, zó wil ze niet verder in de relatie. Haar man doet helemaal niets meer in het huishouden. Nu praten vrouwen meestal met de woorden: nooit, niets, altijd, etc. Dus dat ‘niets’ neem ik dan met een korrel zout. Maar ze heeft gelijk, haar man gaat zich als een kind gedragen en wacht op de ‘bevelen’ van de vrouw voordat hij iets gaat doen. Ofwel hij dúrft zelfs geen verantwoordelijkheid meer te nemen. Dit is door de plaats aan tafel onbewust overgedragen aan de vrouw. Het oudste kind is zelfs nog eerder de baas dan manlief, omdat hij aan haar rechterhand mag zitten. Dit is namelijk een ere plaats!
Ook het oudste kind is niet erg genegen om bepaalde taken in de huishouding uit te voeren, want ja een eregast ga je toch niet aan het werk zetten!
De man heeft de plaats gekregen van het kleine kind en zo gaat hij zich op een gegeven moment ook gedragen, hoeveel hij ook verdient!

De secretaresse

Dit functioneert niet alleen zo in een gezin, maar ook in een bedrijf, in het bestuur van een organisatie of regering! Wanneer de voorzitter, de directeur of de minister president een ander aan het hoofd van de tafel laat zitten, gaat het net zo mis als in een gezin. De secretaresse of een bestuurslid neemt het heft in handen. De zogenaamde rechterhand gaat eigenhandig optreden door informatie achter te houden of zelfstandig – zonder overleg – besluiten te nemen. Heel vervelend, want de hoofdverantwoordelijke kan niet meer goed besturen doordat de leiding onbewust uit handen is gegeven.

Het jongste gezinslid, de jongste medewerker

Wat is het effect wanneer een baby of jong kind de plaats van de kostwinner krijgt toebedeeld?
Je begrijpt dat de plaats van de hoofdverantwoordelijke van het gezin een te zware taak is voor kinderen, hoe oud ze ook zijn.
Een baby heeft niet alleen melk nodig, maar ook koestering, warmte, liefde en vooral zich veilig voelen. Dit is onmogelijk op een plek waar juist aan de anderen aan tafel deze bescherming geboden dient te worden. De hoofdplek aan tafel is bovendien om toezicht te houden op het welzijn van de andere gezinsleden. Om ze te vermaken en bezig te houden. En dat doet de baby, peuter ook als hij op die plek zit.
Hij zorgt er voor dat de ouders bezig blijven door zich te laten voeren. Door een beetje met het eten te knoeien of de clown uit te hangen. Zo heeft het kind totaal geen tijd om te eten. En ervaart gezamenlijk eten ook eerder als straf – immers hij is de hoofdverantwoordelijke – dan als plezierig. Vandaar dat een baby of peuter liever van tafel gaat dan op die plek te blijven zitten.

Voorbeeld: Vorige week hadden we een lunch. De volwassenen zaten tegenover elkaar aan een lange tafel. De twee kleine kinderen, 7 en 3 jaar oud, werden aan beide koppen van de tafel gezet. Het resultaat was: de volwassenen hadden het heel gezellig en hebben heerlijk gegeten, de kinderen aten één hapje en wilden meteen van tafel. Na enig aandringen om toch wat te eten, werd er uiteindelijk in toegestemd om van tafel te gaan. De kinderen hebben slechts dat ene hapje gegeten.

De puber is onhandelbaar

Wat is het effect wanneer een puber de plaats van de kostwinner krijgt toebedeeld? Net zoals voor een jong kind is het ook voor de puber een plek met een te grote verantwoording. De puber zal het hoogste woord hebben en luistert nauwelijks nog naar de ouders. Gaat zijn eigen gang en lap huisregels aan zijn laars. Verander je de plaats aan tafel, dan verandert ook het gedrag van de puber. Elke verandering heeft tijd nodig, meestal merk je na één maand al dat er een ander contact is met de puber.

Nog meer nadelen voor jongeren

Door op de hoofdplek te zitten, heb je bijna geen contact met de andere mensen aan tafel. Je kijkt niemand recht in de ogen, voor ons westerse mensen is dat de directe vorm van contact hebben. Je hebt zowel links als rechts geen enkele bescherming. Je zit op je eigen eilandje en zo is het gedrag ook. Iedereen kijkt naar jou, elke hap die je doet voelt aan of dat deze wordt bekeken. Elke handeling die je doet wordt nauwlettend gadegeslagen. Ook al doen de andere tafelgenoten dit niet, het voelt wel zo.
Mocht je zelf nooit aan het hoofd van de tafel zitten, probeer dan eens heel bewust uit hoe dit voelt.

Wat is dan de beste plek voor een jong kind of de puber? Wat is de beste plek aan de vergadertafel voor de jongste medewerker? Want wat ik hier boven beschrijf geldt ook in bedrijven. Dat ligt aan een paar factoren: de leeftijd, hoeveel andere gezinsleden er zijn en de rolverdeling in huis.

Het werkt door, ook als men volwassen is

Volgende week leg ik uitgebreid uit welke plaats harmonie biedt. Weet dat dit alles doorwerkt in het dagelijkse leven van elke betrokkene. Niet alleen als kind zijnde, maar later ook als volwassene!

Een leuk weetje: vroeger ging het beter (?)
Ik had het over de plek van het hart, dit is een mooi voorbeeld daarvan: In de kerk zaten de vrouwen vroeger in de linker banken en de mannen rechts.
De taak van de kostwinner: Vroeger zaten met verjaardagen de mannen en vrouwen gescheiden van elkaar. De mannen aan de keukentafel op hoge stoelen, de vrouwen op luxe stoelen. De mannen stonden klaar om actie te ondernemen en de vrouw mocht relaxt zitten. Ofwel de man als hoogste, de vrouw een stapje lager.

Lieve groet,
Daisha

P.s: De vorige afleveringen nog niet gelezen? Lees hier het vorige artikel.

P.s.: In het programma Zielsverwanten, elke zaterdag om 20.00 uur, beantwoord ik vragen. Je kunt dit daarna nog de hele week bij ‘Gemist’ beluisteren via Radio Merlijn www.radiomerlijn.nl
Heb je een vraag? En dat kan over allerlei kwesties gaan, jezelf, je gezin, werk, familie, droom, gezondheid, etc. stuur deze met voornaam en geboortedatum van de betrokken personen naar daisha@radiomerlijn.nl  Privacy is verzekerd, ik noem geen naam of geboortedatum in het programma.

Wil je automatisch op de hoogte blijven van nieuwe artikelen over Keukentafelpsychologie? Hier kun je je gratis abonneren op mijn blogupdates.