Zondag is het Moederdag. De dag dat we ons moederschap eren, dat we onze moeders respect betuigen. Of deze nu leven of reeds zijn overleden. Vandaar dit verhaal van ‘Vader leest de krant.’ Een ode aan de Moeder der Liefde, mijn Oma Theodora Wilhelmina Maria Hengeveld, roepnaam Door. Geboren eerste Kerstdag 25 december 1900.

We gaan naar de beginjaren vijftig….

Vader leest de krant. Na een dag hard werken, vanmorgen al om zes uur begonnen, is dit zíjn rustpunt van de dag. Hij heeft zich net in de stoel genesteld, nog nagenietend van het heerlijke eten. ‘Wat kan Door toch lekker koken, heerlijk.’ denkt hij. Door, zijn vrouw, heeft hem net de krant gegeven, ze vindt het belangrijk dat Vader deze leest. Met een genoegzame glimlach kijkt Vader over de krant heen naar zijn geliefde Door.
‘Wat gezellig is het toch in huis.’ denkt hij. Door en de kinderen zijn bezig. En hij heeft tijd om zijn krantje te lezen. Elke bladzijde bekijkt hij zorgvuldig, zo leest hij een half uurtje. Af en toe over de krant heen kijkend om het vertrouwde schouwspel van de kamer te bezien. De kleintjes spelen aan zijn voeten. De een met een zelfgemaakt autootje, de ander met een pop. Vol fantasie spelen ze hun spel. De ene dochter wast af, de ander droogt en nog een dochter ruimt de afwas op. Samen kwetterend over van alles en nog wat. Ook Door geniet van dit samenzijn, zij verzorgt de allerkleinste.
Vertederd kijkt Vader toe hoe Door liefdevol met de kleine omgaat. Vol bewondering over haar geduld en toewijding. Ja, hij is volkomen gelukkig. De drukte in huis stoort hem niet, hij geniet er juist van. Vader merkt dat hij meer geniet van wat hij ziet, dan van zijn dagelijkse krantje. Toch maar weer verder de krant in duiken.
De kinderen zien Vader lezen en weten dat hij niet gestoord mag worden. Dringende vragen mag je altijd stellen, maar die kunnen ook wel wachten. Ze weten dat het slechts een half uur zal duren en dat hij dan weer alle tijd voor hen heeft. Dan gaat Vader koffie malen. De heerlijke geur vult zo dadelijk de hele kamer. Elke dag doen drie van de meisjes de afwas, telkens heeft ieder één of twee keer per week de beurt. Ze zijn op dit moment met zijn veertienen in de kamer. De oudere kinderen zijn al het huis uit, hebben een eigen gezin. Je hebt best kans dat er zo een van haar kinderen langs komt. De kamer is nooit te vol. Vader en Moeder vinden het gezellig; veel mensen en kinderen om hen heen. Vrienden, vriendinnen, iedereen kan erbij.
In het weekend gaan de mannen klaverjassen, dat gaat er soms heel fel aan toe. Maar dat verhoogt juist de gezelligheid. De kleintjes liggen dan op bed. Het gaat soms zo hard tegen hard dat ze verschrikt wakker worden. Moeder maant de mannen op een dergelijk moment tot stilte. ‘Doe wat zachter, denk aan de kleintjes.’ is steevast haar reactie.
Als de mannen kaarten, lezen Door en de meisjes. Of ze naaien of borduren, lekker met elkaar kletsend over de dagelijkse dingen of wat hen bezighoudt. Moeder heeft altijd een luisterend oor, hoe druk ze ook is, voor iedereen heeft ze tijd. Het huis is dan ook net een zoete inval. De achttien kinderen komen graag, maar ook hun aanhang en de kleinkinderen. Vrienden, vriendinnen van vroeger blijven komen. Ook al zijn ze jaren getrouwd.

Het is nu een doordeweekse dag, dus geen klaverjassen. Vader legt de krant neer, genoeg gelezen. Hij pakt de koffiemolen en maalt de koffie. Het is nog een ouderwetse handmolen. Het handvat boven op een vierkante houten ‘doos’. Geen werk voor Door, veel te zwaar voor haar, vindt Vader. Als de koffie gemalen is zet Door koffie in de ‘pruttelpot’. Een kan met een percolator, de koffie gaat in de houder, kokend water erop en dan nog even op de kachel laten pruttelen. De meisjes zetten de kopjes vast klaar. De kleintjes zijn door Door naar bed gebracht. Altijd een heel ritueel. Na het uitkleden en wassen even een gebedje opzeggen. Dan een knuffel en een dikke zoen en lekker ingestopt worden. Als Moeder naar beneden komt, gaat Vader naar boven. Zegt welterusten, knuffelt even, een zoen en dan een kruisje op het voorhoofd. Dat is om boze dromen af te weren, beweert Vader altijd, maar het is meer een zegening voor het slapen gaan. Elke avond het vertrouwde ritueel.
Als Vader beneden komt wordt de koffie ingeschonken en pakt Moeder de krant. Terwijl de oudsten met huiswerk bezig zijn, lezen, puzzelen of iets anders doen, gaat Moeder de krant hardop aan Vader voorlezen. Dit is het moment voor Vader en Moeder samen, de kinderen weten dat ze nu niet mogen storen. Moeder leest de krant voor aan Vader. Vader kan namelijk niet lezen!
Vader heeft tot zijn twaalfde in Duitsland gewoond. Toen stierf zijn vader en is hij met zijn moeder en drie broers en zussen naar Nederland gekomen. Zijn vader en moeder zijn Nederlanders, maar in Duitsland kon je meer verdienen. Vaders vader ging – toen Vader nog een baby was – in Duitsland werken. En omdat hij in de weekenden niet meer terugkwam om het geld aan het gezin af te geven, zocht zijn vrouw hem op. Ze toog met haar vier kinderen naar Duisburg en stond ineens voor zijn vaders deur. Kordaat besloot ze daar te blijven om elke week het loonzakje in ontvangst te kunnen nemen. Zo kwam Vader in Duitsland terecht.
Door het overlijden van zijn vader moest hij vanaf zijn twaalfde meewerken om de kost voor vijf personen te verdienen. Het Nederlands leerde hij in de avonduren, maar hij was vaak zo moe dat hij tijdens de les in slaap viel. Na een jaar is hij er maar mee gestopt. De leerkrachten hadden moeite om hem wakker te krijgen en te houden.
Moeder Door vindt dat de kleintjes niet hoeven te weten dat Vader niet kan lezen, vandaar het schouwspel, elke avond weer, Vader met de krant. Cijfers kan hij wel lezen, dus of hij wat gewonnen heeft in de Nederlandse Staatsloterij kan hij zelf constateren. Verder is het alleen maar plaatjes kijken en af en toe dankbaar over zijn krantje heen kijken naar zijn gezin. Hij weet dat Door straks alles zal voorlezen. Een blijk van de ultieme liefde van zijn Door!

Voor alle moeders: een hele fijne Moederdag. Geef jezelf een compliment: je hebt het precies goed gedaan! Wat je doet en hebt gedaan, hebben je kinderen nodig om zichzelf te vinden in dit leven.

Veel liefs,
Daisha