Een paar van de 88 positieve reacties bij Facebook op mijn blog betreffende de jaren 60:

Desiree: ‘April 1960, geweldig!!!!, en het klopt echt!’

Karin: ‘Ik herken dit zo allemaal! Zo leuk dat je hierover schrijft! Ik ben van 1964 en wij, mijn ouders en ik gingen in 1965 verhuizen van een boerderij op het platteland naar een dorp bij een grote stad. Mijn moeder vertelde dat ze de eerste dag al werden uitgenodigd om mee te doen aan partnerruil en groepsorgies met de hele straat… Ze hebben er niet aan meegedaan en alle buren in die straat zijn gescheiden in de jaren ’70. Mijn ouders zijn 53 jaar getrouwd geweest voor mijn vader in 2015 overleed.’

Marianne: ‘1960, ik heb met mijn ouders op de Dam in Amsterdam gezeten hippies en woonde zo ongeveer in een Opel Kadet. Mijn ouders waren niet getrouwd maar hokten zo heette dat toen. Het was niet geoorloofd, dat nu heet het samenwonen. We reisden zo ongeveer door heel Nederland met de rode zelf geverfde Opel kadet. Weet zelfs nu nog het kenteken ervan, was een happy onbezorgde tijd.’

Guusje: ‘Het was een mooie tijd ja. Moet wel bekennen we waren verwend, op een zekere manier wat decadent. Werken ach niet nodig heb genoeg aan mijn uitkering. Dus in die zin best wel in de watten gelegd maar voor een tijdje was dat oké.’

Alice: ‘Was toen 16 en bewust meegemaakt . De vale spijkerbroeken, lange zwarte jassen, India kleding . Lange henna haren en natuurlijk de muziek, de psychedelische muziek geweldig. Ja, op het Waterlooplein was ik ook vaak te vinden. Toen was het nog een hele grote markt, nu is er niet veel meer van over. En op de Dam zitten tot de brandweer je wegspoelde met de brandslang. Prachtige tijd gehad!’

En toen kwamen de jaren 70…

De belevingen in de jaren 70 waren zo wisselend dat het niet anders kan dan dat degenen die in deze jaren zijn geboren zelfstandige, flexibele en praktische mensen zijn. In het begin van de jaren 70 groeiden ‘de bomen nog naar de hemel’. Het is de nasleep van de Flowerpower tijd, de sfeer van alles kan en alles mag, was nog duidelijk aanwezig.
Voor het eerst is er in Nederland een groot festival. Het Holland Pop Festival was een driedaags popfestival in 1970, in het Kralingse Bos te Rotterdam. Het muzikale evenement is de geschiedenis ingegaan als het Nederlandse antwoord op het Amerikaanse Woodstockfestival in 1969. Ondanks de regen kwamen er tienduizenden mensen op af.

Het Festival vormde in feite het begin van het Nederlandse gedoogbeleid ten aanzien van het gebruik van marihuana; de vele aanwezige undercover politieagenten traden niet of nauwelijks op tegen de openlijk actieve gebruikers en kleine handelaren.
Het gevolg is dat daarmee ook andere drugs verkocht werden en in snel tempo raakten duizenden jongeren verslaafd aan heroïne. In Nederland ontstaat het inzicht dat de markten van softdrugs en harddrugs gescheiden moeten worden. Het bezit van kleine hoeveelheden hasj en wiet zal niet langer worden vervolgd.

Vrijheid, blijheid wordt lenen

Vrijheid, blijheid veranderde al in 1973 als gevolg van de Oliecrisis. Ja, voor de jeugd was het geweldig, de autoloze zondagen waardoor je de hele dag op de autoweg kon spelen. Maar voor werkende mensen kwam er een einde aan de ongelimiteerde welvaart van daarvoor. Was er in de jaren 60 een tekort aan arbeidskrachten, vanaf 1973 steeg de werkloosheid.
De prijs van de olie werd verhoogd met 70% en niet alleen van alle navenante producten, alles steeg in prijs: lonen, dagelijkse boodschappen, etc. Ondanks dat er steeds meer tweeverdieners kwamen had men eind jaren 70 grote geldzorgen. Geen probleem, dan nam je toch een lening om rond te komen of datgene te kopen dat je wilde hebben.

Ik vestigde me november 1974, 27 jaar oud, als zelfstandig belastingconsulent. In 1976 breidde ik mijn inmiddels twee kantoren uit met het verstrekken van leningen, hypotheken en verzekeringen onder de naam FinAbo. (Onderaan deze blog staat een Finabo-advertentie uit de Telegraaf van 9 augustus 1978.)

In 1979 kwam er een tweede oliecrisis waardoor mensen nog krapper kwamen te zitten. Weer werd er veel geleend, de prijzen van de huizen stegen gigantisch.

In 1972 kochten mijn man en ik een huis voor 65.000,= gulden, in 1979 was dit huis 135.000,= gulden waard, in 1982 zelfs 212.500,= gulden.

Men kan de welvaart niet vaarwel zeggen

Watersport wordt in de jaren 70 erg populair, zo ook het kopen van een vakantiehuisje en een paar keer per jaar op vakantie gaan.

De auto is een statussymbool, de nieuwe huishoudelijke apparaten worden veelvuldig gekocht. Men ontzegt zichzelf niets, ondanks de toegeslagen crisis. Waardoor er veelvuldig leningen worden afgesloten. Het is een gouden tijd voor de banken en de vele financieringskantoren.

Kon men bij mij geen hypotheek of lening krijgen, omdat ik het qua inkomen van de persoon onverantwoord vond. Geen probleem, bij kantoren die daar niet naar keken kreeg je het dan toch. Geen wonder dat veel mensen in de jaren tachtig in de problemen kwamen vanwege de hoge schulden die men vanaf medio 70 waren aangegaan.

Het is na de oliecrisis van 1973 een tijd van stijgende werkloosheid en oplopende overheidstekorten. Er vinden massale stakingen plaats. Spreiding van macht, kennis en inkomen is het motto. Maar het zijn ook de jaren van Dries van Agt, die de eerste leider wordt van het CDA. Hij wil de vertoning van erotische films beperken tot bioscopen met minder dan 50 stoelen. Als minister van Justitie wil hij de abortuskliniek Bloemenhove sluiten, wat door felle protestdemonstraties en een bezetting van de kliniek uiteindelijk wordt voorkomen.

De burger moet inperken

Een artikel in het juridisch studentenblad Ars Aequi stelt in 1971 dat de rechtspraak vrijwel ontoegankelijk is voor mensen met lage inkomens. Daarop worden in universiteitssteden en later ook elders rechtswinkels opgericht, waar studenten en vrijwilligers gratis adviezen geven aan mensen die geen advocaat kunnen betalen. Ook mijn toenmalige man had een gratis spreekuur in het dorpshuis van Voorthuizen waar hij wekelijks juridische adviezen gaf.

Woningen worden dicht op elkaar gebouwd in soms grillige straatpatronen. Zo komen er overal woonerven waar de kinderen kunnen spelen en de auto’s stapvoets dienen te rijden. Men gaat meer nadenken over het milieu, afvalscheiding en aparte glasinzameling komen opzetten. De zorg voor het milieu krijgt veel aandacht. De moderne wasmiddelen krijgen de schuld van de waterverontreiniging, en ook de spuitbussen en oude koelkasten dragen er aan bij. Het gat in de ozonlaag en zure regen krijgen continu aandacht in de media.

In het verkeer komen nieuwe regels: de draagplicht van de valhelm voor bromfietsers, autogordels door automobilisten, de periodieke autokeuring APK en het blaaspijpje worden ingevoerd. Al deze regelzucht stuit op heftige weerstand.

Als trend manifesteert zich een zekere huiselijkheid. Huiskamers worden opgetuigd met gehaakte versieringen (macramé), visnetten, zitzakken en rieten matten. Bruin, paars en oranje zijn dé modekleuren. Het koffiezetapparaat vervangt de hand gezette filterkoffie en de kleurentelevisie vindt algemene ingang.

In de jaren 70 moet de vrouw zo slank zijn als Twiggy, er ontstaan vele diëten, bijvoorbeeld het sherrydieet. Een dieet waar velen een drankprobleem aan overhielden.

Alles wordt anders…

In religie-land rommelt het, met name in de katholieke kerk. Was er eerst sprake van een zekere mate van vrijheid, al gauw neemt het conservatieve weer de overhand. Waardoor veel mensen uit de kerk wegblijven.

Op tv komen steeds meer grensverleggende programma’s die willen breken met de burgerlijke cultuur. Als tegenhanger komt de in 1970 opgerichte omroep EO met eigen geloofsopbouwende  tv- en radioprogramma’s. In 1975 werd de eerste EO-jongerendag gehouden. Ik woonde in die tijd in Voorthuizen en daar werd de eerste EO camping gestart.

Alles wordt anders, het in 1974 verbieden van de zeer populaire zeezenders Veronica, Radio Noordzee en anderen heeft een grote impact, het lijkt een weg terug naar af. De muziek wordt anders, punk, pop, reggae worden een hype. De disco is erg populair.

Het rommelt overal: In Limburg wordt begonnen met de mijnsluiting. De personenautofabriek van DAF in Born wordt overgenomen door Volvo.
Dienstplichtigen komen in verzet tegen rigide gezagsuitoefening in de krijgsmacht. Ze richten de VVDM op en bereiken een versoepeling van de groetplicht, verhoging van de soldij en het recht om in hun vrije tijd burgerkleding te dragen.
De Surinaamse onafhankelijkheid vindt plaats op 25 november 1975, maar heeft dan al geleid tot een massale migratie van Surinamers naar Nederland.

De eerste computer

In 1975 wordt de Altair 8800 ontwikkeld. Deze computer voor thuis moet zelf in elkaar gezet worden. Deze computer heeft geen beeldscherm en geen toetsenbord, maar schakelaars en lampjes. In 1977 introduceert Apple de Apple II de eerste succesvolle pc met een monitor en toetsenbord om gegevens in te voeren. Deze eerste computers voor consumenten zijn nog zo duur, namelijk 10.000 gulden. En ook moeilijk om te bedienen zodat ze alleen weggelegd zijn voor rijkere en technisch onderlegde liefhebbers. Al snel komen er nieuwe bedrijfjes die zich op de computermarkt toelegden, zoals het softwarebedrijf Microsoft.

Een investering van 45.000 gulden met een software voor boekhoudingen voor 25.000 gulden. Een grote investering, welke ik in enkele jaren terugverdiende. Ik had anders meer medewerkers nodig gehad in mijn enorm snel groeiende bedrijf om de boekhouding van de bedrijfsmatige cliënten te doen.

Geboren in de jaren 70? Dan ben je van de pragmatische generatie!

Welke invloed heeft dit alles op de mensen die in de jaren 70 zijn geboren? Mensen die in deze jaren zijn geboren maakten snelle en op elk gebied vele ontwikkelingen mee. Niet alleen in de jaren 70, ook in de jaren 80. Eigenlijk net zoals in het begin van de 20^e eeuw. Tegenstrijdige dingen, zoals op godsdienstgebied terug naar af, dogmatisch. Vandaar de grote leegloop nu in de 21^ste eeuw.
Was het eind jaren 60 en de eerste jaren van 70: vrijheid-blijheid, al gauw slaat er een hevige crisis toe. Nog niet in de woningbouw, deze reageert pas in de jaren 80.

De in de jaren 70 geborenen, met name degene die na 1974 zijn geboren, maken soberheid mee, veel bruin in de huizen als teken van somberheid. De snelle technische ontwikkelingen in deze jaren maakt dat ze de technische ontwikkelingen later snel onder de knie krijgen. Ze hoeven geen beschrijvingen te lezen, ze doen het en het werkt. Het maakt ook dat ze zich willen omringen met al de nieuwe mogelijkheden, vooral op elektronica gebied. Hierdoor ontstaat een nog snellere ontwikkeling van deze techniek vergelijkbaar met de jaren waarin we nu leven.

Kinderen die in de jaren 70 zijn geboren noemt men de pragmatische generatie. Zij werden vrijgelaten in hun keuzes, hadden veel mogelijkheden en zelfontplooiing stond centraal. Levensgeluk, ‘Je eigen ding doen’ en jezelf zijn waren de belangrijkste waarden.

De wisselende tendensen in de jaren 70 kunnen de in die jaren geboren mensen maken dat men als volwassene wisselende stemmingen kan hebben. De ene keer optimistisch, sociaal en hoopvol, dan – wanneer er tegenslagen zijn – weer pessimistisch, op zichzelf gericht en doemdenker.

Hun prachtige eigenschap flexibiliteit, zelfs op meerdere gebieden, maakt dat de huidige crisis wordt opgevangen doordat ze op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden en deze ook vinden. Van de huidige ruim 880.000 ZZP’ers zijn 60% in de jaren 70 geboren, waarvan slechts 28% hoogopgeleid is!

Bron: CBS 

De volgende keer: de jaren 1980 t/m 1989

Lieve groet,
Daisha

Deze serie begon met de interessante jaren 1900-1919
Vervolgens de opstandige jaren 1920-1939
De jaren van angst en bevrijding 1940-1959
Welvaart, Flowerpower, de jaren 1960-1969

P.s. Heb je hier vragen over? Stuur ze naar daisha@radiomerlijn.nl en ik beantwoord je vraag in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’ te beluisteren bij Radio Merlijn !

Wil je automatisch op de hoogte blijven? Hier kun je je abonneren op mijn blogupdates.

Gedeeltelijk bron: Wikipedia

Advertentie van mijn bedrijf 9 augustus 1978: