De roerige jaren 80 begonnen met een diepe crisis. De welvaart van de jaren 70 stort in één klap in. Vele bedrijven gingen failliet, overal was er wel ergens oorlog, conflicten, politiek gekonkel en toch… er was tegelijkertijd progressie, vernieuwing en ‘peace man, no war’.

Jaren 1980-1989 – Economische crisis en conservatieve wending

Het waren de gouden jaren voor de muziek. Nieuwe muziekstijlen komen op, zoals heavy metal, pop, punk, new wave, hiphop, etc. Met sterren als Madonna, Queen, Duran Duran, Wham, Madness, Bruce Springsteen, Metallica, Slayer, etc.

Het waren de gouden jaren voor tv-series, zoals Night Rider, Miami Vice, the A-Team, maar ook voor de PC (Personal Computer). Het was in de beginjaren 80 een ware PC revolutie, elk merk probeerde de eerste betaalbare computer voor de particulier in de markt te brengen. In 1983 won als eerste IBM, Apple volgde al snel.

Maar ook arme jaren…

Vanaf begin november 1982 wordt een strikte bezuinigingspolitiek doorgevoerd. Nederland gaat over op kabeltelevisie, eerst lokaal en vervolgens landelijk. In 1989 doet met RTL-Veronique de commerciële televisie haar intrede.
Massale werkloosheid, en met name de jeugdwerkloosheid, wordt bestreden door arbeidstijdverkorting en vervroegde uittreding, in ruil voor inlevering van loon door de werknemers.

De huizenmarkt stort in. Een huis dat in 1979 nog 760.000 gulden waard was, is in 1986 nog maar 325.000 gulden waard. Tussen 1978 en 1983 daalden de prijzen met 40 procent, maar het aantal verkopen bleef op peil.

Even een vergelijking: de afgelopen drie jaar daalden de huizenprijzen met 3,5 procent per jaar. De verlaging van de huizenprijzen verliep tijdens deze vorige crisis drastisch sneller, doordat de werkloosheid, de hypotheekrente (13%) en de rente voor leningen (soms 18%) zeer snel opliepen.

Optimisme verdween snel

Waren de mensen in de beginjaren 80 nog optimistisch, ondanks de tweede oliecrisis in 1979, in de tweede helft van deze jaren stort ineens alles in. Het is black Monday of wel de beurskrach op zwarte maandag 19 oktober 1987. In de periode 1982 tot deze bewuste maandag stegen de aandelen zelfs met 350 procent.
De aandelenhandel was ook voor de particulier een groot succes. Men spaarde niet meer, neen, men kocht aandelen. Er werden zelfs leningen voor afgesloten, immers de rente die je daarvoor moest betalen kreeg je ruimschoots terug door de koersstijgingen.

Vanaf 1974 deed ik als zelfstandig belastingconsulent voor vele bedrijven en particulieren de Jaarrekening en belastingaangifte. Hoe ik mijn cliënten ook waarschuwde om hun geld niet in aandelen te beleggen, omdat ik deze beurskrach zag aankomen, een enkeling was zo door de ‘koorts’ gegrepen dat men het toch deed.
Tegenover de lening stond de waarde van de aandelen, mocht deze waarde lager worden dan de lening dan moest men de lening voor dat bedrag aflossen. En toen was daar Zwarte Maandag. De inmiddels overleden echtgenoot van een cliënt van mij had zijn hele pensioen in aandelen belegd. Van de ene dag op de andere was de portefeuille van 1,2 miljoen gulden nog slechts 340.000 gulden waard. Leningen moesten ineens voor het grootste gedeelte worden afbetaald. Je begrijpt dat had men niet en schuldsanering volgde.

Na de beurskrach van 1987 werd de handel in aandelen even wereldwijd stopgezet, omdat computers het enorme aantal transacties niet aankonden. Hierdoor konden de Federal Reserve en veel centrale banken maatregelen nemen om een financiële crisis in de kiem te smoren. Zo herstelt het Nederlandse bedrijfsleven zijn internationale concurrentiepositie en komen banen vrij voor jonge werklozen.

Er was ondanks alles een grote vooruitgang

in september 1981 gaat de eerste TGV-hogesnelheidstrein rijden tussen Parijs en Lyon. Samen met het Verenigd Koninkrijk begint het in 1986 met het graven van de kanaaltunnel.

De revolutionaire computerwereld. Door de verbeterde IC-techniek kunnen steeds goedkopere computers worden gemaakt voor de consumentenmarkt. Dit vormt het begin van de homecomputer. Populair worden de Amiga, Atari ST en Commodore 64. Voor serieuzer doelen komen op de markt de Apple Macintosh en vooral de IBM Personal Computer, die draait onder MS-DOS.

De voorloper van internet: grotere bedrijven en overheidsinstellingen gaan gebruikmaken van intranet: intern verbonden netwerken, meestal bestaande uit een centrale server met verspreid staande terminals.

Introductie van de autotelefoon. De faxmachine is algemeen in gebruik als nieuwe mogelijkheid om informatie te versturen per telefoon.

Een leerzame tijd

In die tijd was ik onder andere bestuurslid van de NBvA (Nederlandse Bond van Assurantietussenpersonen), het huidige Adfiz. De NBvA en de NVA, die in 2010 zijn samen gegaan hadden toentertijd zeer verschillende ‘culturen’.  De NBvA was voor de ‘kleine’ tussenpersoon, de NVA was meer de vertegenwoordiger van de banken. Verzekeringsmaatschappijen ‘ontdekten’ dat het een geweldig iets zou zijn wanneer de tussenpersonen via de computer de verzekeringen gingen in dienen. Nu was het handmatig en menig handschrift was vaak niet te lezen, waardoor er uiteraard fouten ontstonden. In 1985 werd ik op persoonlijke titel gevraagd om mee te doen met het opzetten van het ADN (Assurantie Data Netwerk). Ik heb hier tot en met de oprichting in 1989 aan meegewerkt.

Het was een zeer leerzame tijd voor mij en dat in vele opzichten. Hoe moeilijk het is om alle ‘neuzen’ dezelfde kant op te krijgen. Hoe het is om in zo’n prominent gezelschap te mogen verkeren. De eer die mij als enige vrouw in de toenmalige mannenwereld toekwam. Wie maakt het immers mee als eenvoudig persoon dat de rode loper voor je wordt uitgelegd wanneer je arriveert. Hoe wij als team vele reizen maakten om te ervaren hoe het computergebeuren in andere landen, zoals bijvoorbeeld de VS, was geïntegreerd. Ik leerde geduldig zijn, mensen kennis, niet te vooruitstrevend willen zijn, compromissen sluiten, diplomatiek zijn en vooral respect en iedereen in zijn waarde laten.

Vele veranderingen en vernieuwing

In 1982 verschijnen berichten over een onbekende dodelijke ziekte in de Verenigde Staten: Aids! Al snel volgt in 1983 de ontdekking van de veroorzaker, het Hiv, en een aidstest in 1984. In 1987 komt de aidsremmer ATZ op de markt. De overheid gaat in campagnes het veilig vrijen aanmoedigen.

In de grote steden van Nederland, met name in Nijmegen en Amsterdam, ontaardde de in de jaren 70 ontstane kraakbeweging. Uiterlijke kenmerken: zwarte kleding en hanenkam.

Ten gevolge van de economische wereldcrisis heeft een generatie schoolverlaters nauwelijks kans op de arbeidsmarkt. Zij worden de lost generation genoemd.

Ook maakt een herleven van de Koude Oorlog de jongeren bang voor een kernoorlog. Het algemene pessimisme wordt door Wim de Bie en Kees van Kooten vertaald in de term ‘doemdenken’.

De jeugd trekt zich terug uit verantwoordelijkheden. Er heerst een gevoel van ‘alles kan en alles mag zolang ik het maar kan betalen’. Het snobisme viert hoogtij, het fenomeen yuppie (young urban professional), jonge succesvolle zakenlieden, vaak werkzaam in de opkomende IT, die hun pasverworven rijkdom maar al te graag aan de wereld willen tonen door statussymbolen als snelle sportwagens en dure modekleding.

In de Nederlandse steden komen coffeeshops als gedoogde verkooppunten van softdrugs.

De cd verovert snel de muziekmarkt. Introductie van de magnetron. De home computer wint terrein. Joop van der Ende en John de Mol jr. zijn in opkomst.

Door de kernramp in Tsjernobyl, het afgraven van giftige grond toen men een nieuwbouwwijk wilde bouwen in Lekkerkerk en andere milieuvervuilingen komt al snel de roep van duurzaamheid en om milieuvervuiling tegen te gaan.

Kenmerken van in de jaren 80 geborenen

Mensen die in de jaren 80 zijn geboren kunnen zeer tegengesteld zijn opgevoed. Kon het ene gezin nauwelijks rondkomen, daar tegenover stonden de snelle verdieners in de IT-wereld. Bij het ene gezin was het elk dubbeltje omdraaien, bij de ander kon alles.

Je ziet deze tegengestelden in de huidige jaren terug. Zij zijn nu immers ongeveer 35 jaar. Protesten als je ouders het niet breed hadden. Veel te veel geld uitgeven als je opgroeide in weelde.

Ben je geboren in de jaren 80 dan zal het financiële plaatje een rode draad door je leven vormen. Het betekent continu aandacht geven en vaak de tering naar de nering zetten. En dat laatste is niet eenvoudig voor de tachtiger-jaren-geborenen.

In deze jaren geboren dan zijn de volgende belangrijke kenmerken in essentie in je aanwezig:

• doe maar kalm, maak je niet druk
• muziek is belangrijk, ook de verschillende stijlen
• kwetsbaar en zeer gevoelig
• soms een grote mond, maar een heel klein hartje
• optimistisch
• problemen zijn er om ze zo te laten, de tijd lost alles op
• alert blijven qua gezondheid, door genoeg rust te nemen en letten op E-nummers etc.

De volgende keer: de jaren 1990 t/m 1999

Lieve groet,
Daisha

Deze serie begon met de interessante jaren 1900-1919
Vervolgens de opstandige jaren 1920-1939
De jaren van angst en bevrijding 1940-1959
Welvaart, Flowerpower, de jaren 1960-1969
Zelfstandig, Flexibel, Pragmatisch, de jaren 1970-1979

P.s. Heb je hier vragen over? Stuur ze naar daisha@radiomerlijn.nl en ik beantwoord je vraag in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’ te beluisteren bij Radio Merlijn !

Wil je automatisch op de hoogte blijven? Hier kun je je abonneren op mijn blogupdates.

Gedeeltelijk bron: Wikipedia