Over een paar weken is het Kerst. Of het gezellig wordt bij het kerstdiner hangt veel af van de plaats die men aan tafel krijgt. De mail van C. bracht me op de gedachte om het kort en bondig te verwoorden: ‘Met plezier lees ik je artikelen over Keukentafel Psychologie! Ik ben zelf psycholoog en zocht eigenlijk intuïtief altijd wel de goeie plek uit bij vergaderingen op het werk. Maar om eerlijk te zijn heb ik me nooit bedacht dat het ook handig is om thuis te kijken hoe we aan tafel zitten. Ik denk thuis niet strategisch … De indeling is eigenlijk uit praktische overwegingen door de jaren heen zo gegroeid.’

Liever niet praktisch maar energetisch

En dat is meestal zo: men verdeelt de plaats aan tafel meer praktisch dan energetisch. Terwijl wij mensen juist voornamelijk op energetische wijze met elkaar verbonden zijn en zo met elkaar omgaan. Daarom een paar tips om een gezellige Kerst, of welke maaltijd dan ook, in een zo goed mogelijke harmonie met elkaar te hebben.

Bij Keukentafel Psychologie kun je in zeventien hoofdstukken lezen hoe in diverse situaties onderling alles het beste functioneert. Maar ja, om nu de zeventien hoofdstukken die ik in 2015 heb geschreven te gaan lezen, terwijl je specifiek wilt weten hoe je het beste met de Kerst de plaatsen aan tafel kunt arrangeren, is wel een beetje veel.

De disharmonie aan tafel komt meestal voort uit het feit dat men een plek in de ‘groep’ wil veroveren. Waarom? Ach daar zijn zoveel redenen voor. Omdat men onzeker is, aandacht wil, zich buitengesloten voelt, niet gewaardeerd of gerespecteerd ervaart, etc. Zo heeft ieder zijn of haar redenen.
Elke plaats aan tafel heeft een eigen, duidelijk bepalende energie. Niet alleen aan tafel, ook in een kring van mensen – staand of zittend. Daarom eerst een paar basisbegrippen van deze energie:

Het verschil tussen rechts en links

Wanneer iemand aan je rechterkant zit schenk je daar meestal meer aandacht aan dan aan iemand die aan de linkerkant van je zit. Let er maar eens op, wanneer je met een paar mensen samen bent. Het maakt niet uit of dat bij een heerlijk diner is, in een kring van mensen of bij een vergadering. De mens is geneigd eerder rechts aandacht te geven dan links.

Komt dat omdat de meeste mensen rechtshandig zijn? Nee, ook linkshandige mensen hebben die voorkeur. Slechts zo’n 10 tot 15 procent van de mensen is linkshandig en hebben de linkerhand als voorkeurshand. Echter wanneer iemand links is, blijft de rechterkant van het lichaam bestuurd worden door de linkerhersenhelft.

Rechts is de actieve kant van je. Vandaar dat je de personen die rechts van je zitten eerder aandacht geeft dan links. De mensen die links van je staan of zitten laat je dus inderdaad meer ‘links liggen.’

Ondersteunend of rebel?

Mensen die meestal ondersteunend zijn, kun je het beste vanuit de kopse kant van de tafel aan de rechterkant van de ‘kostwinner’ laten zitten. De mensen die meestal het (irriterende) hoogste woord hebben zet deze nooit tegenover de kostwinner. Je geeft ze dan de gelegenheid om kritiek, op wat dan ook, te hebben. Deze mensen kun je het beste zoveel mogelijk ‘links laten liggen’ door ze aan de linkerkant van de hoofdplek te zetten. Niet om deze mensen bewust te gaan negeren uiteraard, maar ze zullen minder de behoefte voelen om overal bovenuit te ‘schreeuwen’.

Elke plek aan tafel heeft een eigen energie. En deze energie bepaalt hoe de persoon die daar zit zich voelt en zich gedraagt.

De kostwinnersplaats

De kostwinnersplaats is de plek aan de kopse kant (ofwel het hoofd) van de tafel. Waarbij aan de volgende voorwaarden moet worden voldaan: vanaf deze plaats heb je uitzicht op de deur waar de mensen binnenkomen. Je hebt rugdekking doordat er een muur, planten, een kast of iets anders achter je staat. En je hebt het overzicht over de hele tafel.
Is het een ronde tafel? Dan moet er aan deze zelfde voorwaarden worden voldaan

De kostwinner is de persoon die het gezin financieel onderhoudt. Een belangrijk persoon voor het gezin, en dat gaat niet om de financiën, maar om onze basisbehoeften. Namelijk, zoals de piramide van Abraham Maslow laat zien, zijn onze eerste behoeften puur fysiek.

Mensen hebben allereerst behoefte aan eten, drinken, zuurstof, kleding, onderdak, enz. Alles wat we nodig hebben om in leven te blijven. Dit fysieke is primair, dat wil zeggen het zijn de overlevingsbehoeften. Wanneer hieraan niet in voldoende mate wordt voldaan wordt de ontwikkeling van de hogere niveaus belemmerd.

De kostwinner heeft de specifieke plaats aan tafel nodig om in ieder geval aan één van de basisbehoeften te kunnen voldoen, namelijk veiligheid bieden. Bescherming, veiligheid, biedt de gezinsleden het vertrouwen dat de rest ook wel goed zal zijn. En dat bereiken we omdat de kostwinner daarvoor zorgt.

De baby of peuter…

Wat is het effect wanneer een baby, jong kind of puber de plaats van de kostwinner krijgt toebedeeld? Een baby of peuter wordt vaak aan het hoofd van de tafel gezet. Reuze makkelijk met het voeren van de baby of de peuter, dat wel. Maar… je zet de baby c.q. peuter op de plek van de kostwinner. Een veel te grote belasting voor een baby. En dat uit zich doordat het kindje veel te druk is om te eten. Het kan soms zelfs niet eten, immers het moet de hele tafel vermaken, en/of bewaken!

Je begrijpt dat de plaats van de hoofdverantwoordelijke van het gezin een te zware taak is voor kinderen. Hoe oud ze ook zijn. Een baby heeft niet alleen melk nodig, maar ook koestering, warmte, liefde en vooral zich veilig voelen. Dat is onmogelijk op een plek waar juist aan de anderen aan tafel deze bescherming wordt geboden.

Geen tijd om te eten

De hoofdplek aan tafel is ook om toezicht te houden op het welzijn van de andere gezinsleden. Om ze te vermaken en bezig te houden. En dat doet de baby, peuter, ook als hij op die plek zit. Hij zorgt ervoor dat de ouders bezig blijven door zich te laten voeren. Door een beetje met het eten te knoeien of de clown uit te hangen.

Zo heeft het kind totaal geen tijd om te eten. En ervaart gezamenlijk eten ook eerder als straf – immers hij is de hoofdverantwoordelijke – dan als plezierig. Vandaar dat een baby of peuter liever van tafel gaat dan op die plek te blijven zitten. Net zoals voor een baby is het ook voor het jonge kind en de puber een plek met een te grote verantwoording. De puber zal het hoogste woord hebben en luistert nauwelijks nog naar de ouders. Gaat zijn eigen gang en lapt de huisregels aan zijn laars.

Maar het kind kan zelfs klierig worden. Omdat het onbewust de (energetische) macht voelt en deze gebruikt om de anderen te terroriseren. Het jonge kind en de puber weten nog niet hoe ze met zo’n verantwoordelijkheid om moeten gaan. Wanneer je je machteloos voelt, kan dat omslaan in macht willen hebben.

Geen contact met de anderen

Door op deze plek van de kostwinner te zitten heb je bovendien bijna geen contact met de andere mensen aan tafel. Je kijkt niemand recht in de ogen. Voor ons westerse mensen is dat de directe vorm van contact hebben. Je hebt zowel links als rechts geen enkele bescherming.

Je zit op je eigen eilandje en zo is het gedrag ook. Iedereen kijkt naar jou, elke hap die je doet voelt aan of dat deze wordt bekeken. Elke handeling die je doet wordt nauwlettend gadegeslagen. Ook al doen de andere tafelgenoten dit niet, het voelt wel zo. Mocht je zelf nooit aan het hoofd van de tafel zitten, probeer dan eens heel bewust uit hoe dit voelt.

De oudste persoon aan tafel kun je uit respect de kostwinnersplaats laten innemen. De kostwinner gaat dan aan de rechter kant van deze persoon zitten. Of: recht tegenover de kostwinnersplaats. In ieder geval is de kostwinnersplek alleen geschikt voor mensen die zorgzaam, met zelfvertrouwen en overwicht in het leven staan.

Kinderen apart?

Bij ons werden de kinderen vanaf een jaar of vier tot ongeveer een jaar of tien/twaalf aan een aparte tafel gezet. Dit omdat we toch niets hadden aan de grote-mensen-gesprekken. De één vond dat vreselijk, ik heb daar nooit moeite mee gehad. Vond het zelfs wel prettig om zo met ongeveer gelijke leeftijden bij elkaar te zijn.

Zijn er een aantal jonge kinderen bij, ongeveer vier of meer, dan zou je voor hen ook een aparte tafel kunnen maken. Uiteraard wel kinderen die zo oud zijn dat ze zelf kunnen eten.

Energetische hiërarchie

Vanuit de kostwinnersplaats ga ik verder. Aan de rechterkant van de kostwinner zit de persoon die daarna de hoogste in rang is. Wie kan dat zijn? Deze plek is bestemd voor de persoon die bijna even oud is als de oudste. Of degene die het diner heeft mogelijk gemaakt.

De energetische hiërarchie is – ook als je een etentje in een restaurant hebt, deze ‘regels’ blijven hetzelfde! De rechterkant van de kostwinner is de zogenaamde ereplaats. Wie komen daarvoor in aanmerking?

• Degene die bijna net zo oud is als degene die aan de kopse kant zit.
• Hiërarchisch even hoog is als degene die op de kostwinnersplaats zit.
• De gastvrouw die ervoor heeft gezorgd dat het diner tot stand kwam.
• Iemand die nooit zoveel zegt, hij of zij zal op deze plek meer open zijn.
• Of de oudste van de kinderen.

Wie moet hier zeker niet zitten?

• Degene die altijd het hoogste woord heeft, waardoor niemand aan bod komt.
• Degene die zich snel ergert aan… en dat kan van alles zijn.
• Je bazige (schoon)moeder of -vader.
• Een jong iemand, dit geeft te veel verantwoordelijkheid. Het is immers de ‘rechterhand’ van de hoogste in rang.

Zit je links of rechts?

De linkerkant van de mens is de kant van het hart, de gevoelskant, de kant van creativiteit en beeldvorming. Tegelijkertijd is het de kant van de ondersteuner voor de persoon rechts.
De rechterkant van de mens, bestuurt door de linkerhersenhelft, is de praktische, de actie en analyserende kant. Ofwel het is degene die in actie komt, je ‘rechterhand’. Onze natuurlijke staat van zijn is: links doet rechts in actie komen. Rechts stimuleert bij links de creativiteit.

Wanneer je de tafelschikking bewust doet, kun je harmonie creëren. Dat kun je bijvoorbeeld doen door leuk versierde naamkaartjes op de plekken te zetten. Wanneer iedereen zelf de plaats aan tafel mag kiezen, dan krijg je een hele andere situatie. Men neemt dan de plaatsen in zoals men zich wil laten zien: de opstandigen gaan aan de rechterkant van het hoofd zitten, de rustigen aan de linkerkant, de felle tegenstanders tegenover het hoofd.

Heb je nog vragen?

Met deze richtlijnen kan het niet anders dan dat het écht een gezellig etentje wordt. Of je nu thuis met elkaar gourmet, dineert of in een restaurant de ‘regels’ blijven hetzelfde.

Mocht je er niet uit komen, mail me dan. Dit heb ik daarvoor nodig: de voornamen én de geboortedatum van de personen die deelnemen. En eventueel aanvullende informatie, zoals bijvoorbeeld: dit kind is altijd behulpzaam, en dit kind daar zou ik van willen dat het behulpzaam is. Of: mijn schoonmoeder wil altijd alles bepalen, terwijl het mijn huis is. Of andere aanvullende informatie.

Je mail beantwoord ik – uiteraard ruimschoots voor de Kerst – dan in een van mijn radioprogramma’s (www.radiomerlijn.nl). Ik noem geen namen of geboortedata, alleen de beschrijving van je mail. Zodat je later zelf het antwoord dat ik aan je geef kunt herkennen!

Wil je je mail uiterlijk 14 december 2023 zenden naar daisha@radiomerlijn.nl
(Helaas krijg ik te veel mails per dag om het schriftelijk te doen.)

Lieve groet,
Daisha

P.s: Heb je een vraag, en dat kan over van alles zijn. Stuur deze naar daisha@radiomerlijn.nl Ik beantwoord je vraag in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’. Tweewekelijks op zaterdag om 20.00 uur te beluisteren via Radio Merlijn ! En daarna nog de hele week bij Uitzending gemist. Vermeld wel je geboortedatum er bij en/of van de betrokkenen plus voornaam. Ik vertel deze niet in de uitzending, dus privacy verzekerd.

Wil je automatisch op de hoogte blijven? In de linker zijkolom van dit artikel (of bovenin het artikel op wanneer je op je mobiel leest) kun je je abonneren op mijn blogupdates. Of ontvang elke week informatie over mijn radioprogramma’s, hier kun je deze gratis nieuwsbrief aanvragen. Daarin staat ook iedere week mijn blog vermeld, dus dat is twee in één!