De bewogen jaren 60 hebben een grote impact op degenen die in dit decennium zijn geboren. De essentiële energie van de eerdere roerige twintigerjaren is sterk aanwezig. De mens en vooral de jongeren worden mondiger, het dagelijkse leven gemakkelijker. Geleidelijk aan doen de koelkast, broodrooster, snelkookpan, wasmachine, rekenmachine, telefoon, hifi-radio en de televisie hun intrede in de huishoudens.

De auto verschijnt veelvuldig in ons straatbeeld. Hierdoor wordt het mogelijk dat men buiten onze grenzen op vakantie gaat. De jaren 60 zijn het begin van de massatoerisme.
Op 18 jarige leeftijd haalde ik in een keer mijn rijbewijs. Op de dag dat ik 19 wordt ontvang ik het per post thuis. Bij ons thuis was het de gewoonte dat je verjaardag met de hele familie wordt gevierd. Mijn Oma en nog een paar familieleden moesten worden opgehaald. Mijn vader geeft me vol vertrouwen de sleutels van onze Opel Kapitein met de woorden: zo nu kun jij ze ophalen.

Voor het eerst alleen in de auto! De heenweg was geen probleem, maar toen de hele familie er in zat was er een obstakel op de Hoflaan in Arnhem. Een weg die steil naar beneden loopt. Na lang wachten mocht ik eindelijk doorrijden, maar wat ik ook deed de auto wilde niets meer.
Er was inmiddels een lange file achter me ontstaan en men begon volop te toeteren. Met een knalrood hoofd probeerde ik van alles, goed in de versnelling zetten, de handrem er af, gas geven, maar helaas de auto kwam niet meer in beweging. Totdat een man achter me er genoeg van kreeg, mij uit de auto haalde en achter het stuur ging zitten. Hij startte en de auto kon weer verder rijden. Ik had er nooit bij stilgestaan dat de auto was afgeslagen!

Welvaart en Vrijheid

De jaren 60 kenmerken zich doordat bijna iedereen het beter krijgt. De lonen stijgen, terwijl er meer vrije tijd komt doordat de vrije zaterdag wordt ingevoerd. De welvaart treedt in ons land. Door de vele nieuwe ontwikkelingen zijn er gigantisch veel banen bijgekomen. Voor iedereen is er wel werk, er is bijna geen werkloosheid meer.
Jongeren hebben geld voor een bromfiets, pick-up, grammofoonplaten en kleding. Bioscopen en dancings worden veelvuldig bezocht. De economie draait op volle toeren, er is geld en men consumeert veelvuldig.

Door de opkomst van de tv krijgt men een andere invulling van de avond. Was eerst de eetkamertafel met de lamp er boven het centrale middelpunt van gezelligheid, nu is dat het bankstel geworden waarbij de eerste kleuren tv centraal staat. Het wordt een gewoonte om bij elkaar op bezoek te gaan om samen naar tv-programma’s te kijken.
Beroemde programma’s, zoals de ‘Rudi Carrell Show’ en ‘Zo is het toevallig ook nog eens een keer’ trekken vele kijkers.

De eerste liefdadigheidsactie ‘Open het Dorp’ gepresenteerd door Mies Bouwman op 26 en 27 november 1962 bracht in 23 uur tijd ruim 12 miljoen gulden op. Voor die tijd een immens groot bedrag. De beroemde soapserie Peyton Place staat nog steeds in ons geheugen. De jaren 60 zijn de glorietijden van het nieuwe vermaak: de tv!

Dit kon je ook zien: het is 9 oktober 1967 de 21-jarige Phil Bloom verschijnt helemaal naakt in het VPRO-programma Hoepla. Dit werd als zeer schokkend ervaren, het leidde tot grote commotie en zelfs tot kamervragen in de Tweede Kamer.

Nieuwe ideeën, nieuw, nieuw, nieuw!

De tv brengt ook de wereld in de huiskamers. Men wordt geconfronteerd met oorlog, politici die iets beloven en anders doen, nieuwe ideeën worden verkondigd, cabaretiers stellen misstanden aan de kaak, etc. etc.
Hierdoor krijgt men nieuwe inzichten, soms verschil van mening en wordt men bewuster van datgene wat er in ons land en in de wereld gebeurd. Zaken die eerder niet bespreekbaar waren, zijn dat nu wel. Zoals de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog.

De wederopbouw van Nederland beschouwt men als voltooid. Helaas is er nog steeds een schrijnende woningnood waardoor de eerste woongroepen en wooncommunes ontstaan. Jongeren willen vroeg zelfstandig zijn. Dat betekent dat je dan al jong moet trouwen, omdat je anders geen woonruimte kunt krijgen.

Zelf ben ik op 19-jarige leeftijd getrouwd om in aanmerking te komen voor een woning. Was dat te vroeg? Achteraf zeker, maar het was toen heel gewoon. Net zoals roken, wanneer je een feestje gaf dan stonden de potjes gevuld met verschillende merken sigaretten, net zoals nu bonbons, op tafel.

Inspraak en opstand

De pil doet in 1962 zijn intrede. Vooral in Rooms-Katholieke kring is geboortebeperking een omstreden begrip, maar als in maart 1963 de bisschop van Den Bosch Mgr. Bekkers in het KRO-programma Brandpunt spreekt van ‘de gewetensvrijheid van katholieke echtparen’, is ‘de pil’ nationaal geaccepteerd.

De mensen worden mondiger, men wil overal inspraak in hebben. Vrouwen willen over hun eigen lichaam beslissen, ze komen in opstand om vrijheid van abortus en voorbehoedsmiddelen te krijgen. Was tot dan toe de vrouw bestemd tot moeder en verzorgster van de kinderen, nu wordt het gewoon dat vrouwen buiten de deur gaan werken. Voor het eerst wordt de man geacht mee te helpen in de huishouding.

Persoonlijke ontwikkeling is populair

Na de basisschool gaan de jongeren steeds vaker doorleren. Persoonlijke ontwikkeling wordt populair, priesters die speciaal voor de jongeren preken trekken overvolle kerken. Men mag zelfs op het altaar met een hip beatbandje de muziek verzorgen.

Jongeren komen tegen de gevestigde orde in opstand. In de universiteitssteden ontstaan er studentenrevoluties met bezetting van de universiteit. Over de hele wereld is er opstand, welke resulteerde in de oprichting van diverse vredesbewegingen. Zoals bijvoorbeeld de burgerrechtenbeweging van Martin Luther King, hij werd uiteindelijk in 1968 vermoord.

Mijn leven verandert radicaal

Vrijdag 22 november 1963 wordt president John F. Kennedy vermoord. Deze moord had impact op de hele wereld en zeker op mijn leven, ik was toen 16 jaar. (Zie mijn blog!) De beelden van die dag, niet alleen van de moord, maar zeker van hoe die dag en avond voor mij waren, staan nog in mijn geheugen alsof het gisteren was.

De jaren daarna ontpopte mijn leven zich als een hel. Ik kwam, doordat eind jaren 60 seks met anderen heel normaal was, in een wereld die ik niet prettig vond. In 1966 als maagd het huwelijk ingaande werd ik door mijn man meegesleurd naar allerlei seksorgies. Je ‘moest’ wel meedoen anders hoorde je er niet bij.
Sleutelclubs, partnerruil, dansclubs met uiteindelijk naakt dansen, waren ineens normaal. Jaloezie was not done. Ik heb er veel van geleerd, vooral om voor mezelf op te komen. En dat, hoe sterk je ook bent, je toch bezwijkt onder druk van je geliefde en vrienden. Vijf jaar later, na vele heftige gebeurtenissen, ging ik scheiden.
Hoe zou mijn leven zijn geweest wanneer Kennedy die dag niet was vermoord? We zullen het nimmer weten…

De Flowerpower tijd

In de tweede helft van de zestiger jaren ontstaat de Flowerpower. De jongeren gaan zich onderscheiden door hun haardracht, wijdvallende kleding met fleurige patronen en felle kleuren, haarbanden, slippers en aparte muziek. Of juist super strakke kleding: de hotpants en de minirok doen hun intrede om de onafhankelijkheid van de vrouw te benadrukken. De eerste bikini ziet men aan zee!

De jongeren, maar ook volwassenen, gaan samen in communes leven. Ze roken wiet, drinken thee en luisteren naar psychedelische muziek. Ze protesteren tegen oorlog, honger en armoede op de wereld. Ze worden Hippies, Nozems, Beatniks, Kabouters, Provo’s en Dolle Mina’s genoemd.
Ze vinden dat de mens in harmonie met de natuur moet leven. Het is een open manier van leven die niet altijd wordt gewaardeerd door de oudere generaties.
In deze tijd beschouwden velen Amsterdam als een magisch centrum. Hasjiesj en wiet zijn populair, hoewel het gebruik niet werd gedoogd. Er wordt ook wel LSD gebruikt maar nog nauwelijks harddrugs. De meeste hippies zijn trouwens niet gek op alcohol. Het is alom vrijheid, blijheid op elk gebied, zeker op seksueel gebied.

Men voert acties voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen, zowel qua opvoeding, werk als loon. Kinderopvang en peuterspeelzalen moeten er komen, zodat de vrouw al snel buitenshuis kan werken. Ach waar voert men geen actie tegen, sociale uitkeringen, politiek, etc.

Welk effect heeft dit alles op de kinderen geboren in de jaren 60?

Kinderen die in dit decennium zijn geboren hebben al vroeg geleerd om voor je rechten op te komen. Ze zijn mondig en discussiëren graag. Het zijn de feelgood mensen, houden van luxe en willen zich persoonlijk ontwikkelen. Ze houden er niet van om iets ontzegd of opgelegd te krijgen.

Doordat de ouders tijdens hun eerste jaren het druk hadden met feesten, carrière maken en de vernieuwingen, kan men als kind het gevoel hebben er niet bij te horen. Ook al werden de kinderen overal mee naar toe genomen, ze moesten wel zichzelf vermaken. Liefde kende ineens een nieuwe vorm, namelijk: wij doen alles samen! Terwijl je als peuter juist op jezelf gericht moet zijn om je eigen identiteit te kunnen ontwikkelen.

Gelukkig zijn het creatieve mensen met een groot oplossend vermogen. De meeste kinderen uit de jaren 60 kiezen daarom als volwasene er voor: ik wil mijn eigen weg gaan en starten op een gegeven moment een zoektocht naar hun eigen identiteit!

De volgende keer: de jaren 1970 t/m 1979

Lieve groet,
Daisha

Deze serie begon met de interessante jaren 1900-1919
Vervolgens de opstandige jaren 1920-1939
De jaren van angst en bevrijding 1940-1959 

P.s. Heb je hier vragen over? Stuur ze naar daisha@radiomerlijn.nl en ik beantwoord je vraag in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’ te beluisteren bij Radio Merlijn !

Wil je automatisch op de hoogte blijven? Hier kun je je abonneren op mijn blogupdates.

Gedeeltelijk bron: Wikipedia

Foto auto: Door Charles01 – Eigen werk, CC BY-SA 3.0